عفونت گوش میانی که نام علمی آن اوتیت میانی (otitis media) ، زمانی رخ می دهد که یک ویروس یا باکتری فضای پشت پرده گوش را آلوده کند. این بیماری از جمله بیماری های التهابی گوش و بسیار شایع است که بسیاری از کودکان و گاهی بزرگسالان را درگیر می کند. عفونت گوش ممکن است خفیف باشد و با درمان های ساده برطرف شود. اما باید اطلاعات کاملی از آن داشته باشید ، تا در صورت بروز ، جهت درمان به موقع و جلوگیری از عوارض احتمالی به پزشک متخصص مراجعه کنید. در مقاله پیش رو ، بهترین فوق تخصص گوش در تهران ، از اوتیت میانی و عفونت گوش ، علت ها و راه های درمان آن خواهد گفت.
عفونت گوش میانی چیست ؟
عفونت گوش میانی ، که اوتیت میانی نیز نامیده می شود ، یک عفونت ناگهانی در گوش میانی است. گوش میانی فضای پر از هوایی است که بین پرده گوش و گوش داخلی قرار دارد و شامل استخوانچه های کوچکی است که ارتعاشات صدا را از پرده گوش به گوش داخلی منتقل می کنند.
شیپور استاش کانالی است که گوش میانی را به پشت بینی متصل می‌کند. این کانال فشار هوا را در گوش تنظیم کرده و از تجمع مایع در فضای گوش میانی و ایجاد عفونت گوش میانی جلوگیری می کند.
اگر شیپور استاش به درستی کار نکند ، مایع در گوش میانی به درستی تخلیه نمی شود و می تواند باعث کم شنوایی موقت شود. علاوه بر این ، ویروس ها و باکتری ها نیز می توانند مایعی را که در گوش میانی تخلیه نشده ، آلوده کرده و باعث اوتیت میانی و ایجاد درد و ناراحتی شوند.
علت عفونت گوش میانی در بزرگسالان و کودکان
عفونت های گوش توسط ویروس ها و باکتری ها ایجاد می شوند. معمولا ، این عفونت ها پس از سرماخوردگی یا عفونت تنفسی شروع می شوند. این میکروب ها از طریق شیپور استاش به گوش میانی منتقل شده و التهاب ، تورم و تجمع مایع عفونی را در پی دارند. به علاوه ، کلستئاتوم نیز می تواند باعث بروز عفونت های مکرر گوش میانی شود که نیاز به جراحی دارد.
چرا کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار اوتیت میانی می شوند ؟
عفونت گوش میانی از شایع ترین بیماری های دوران کودکی است. به طوری که این عفونت ها بیشتر در کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله رخ می دهند و تا حدود ۸ سالگی رایج هستند. بزرگسالان و کودکان بزرگ تر نیز ممکن است دچار عفونت گوش شوند ، اما این اتفاق بسیار کمتر از کودکان رخ می دهد. کودکان به دلایل زیر بیشتر از بزرگسالان دچار عفونت گوش می شوند :
- شیپور استاش کودک عملکرد خوبی ندارد و باعث تجمع مایع در پشت پرده گوش می شود.
- در کودکان شیپور استاش کوتاه تر و افقی تر است که باعث انتقال راحت تر میکروب ها به گوش میانی می شود.
- وجود لوزه سوم بزرگ در کودکان باعث انسداد شیپور استاش در پشت بینی می شود.
- سیستم ایمنی کودک هنوز در حال رشد است.
- کودکان بیشتر در معرض انتقال بیماری از سایر کودکان هستند.
علائم عفونت گوش میانی در بزرگسالان
اوتیت میانی معمولاً بعد از سرماخوردگی شروع می شود و با علائم زیر در بزرگسالان همراه است :
- کاهش شنوایی
- درد گوش
- تب
- کاهش اشتها
- بی حالی و کسلی
- احساس پر بودن یا فشار در گوش
- ترشحات زرد ، قهوه ای ، خونابه ای یا سفید از گوش که ممکن است نشان دهنده پارگی پرده گوش باشد.
∗ در صورت مشاهده ترشح از گوش ، هیچ چیزی را در داخل مجرای گوش قرار ندهید و از ورود آب به داخل گوش خودداری کنید ، زیرا می تواند آسیب بیشتری ایجاد کند.
علائم عفونت گوش میانی در کودکان و نوزادان
از آنجا که نوزادان و کودکان نوپا نمی توانند مشکلات شان را به خوبی بیان کنند ، باید به علائم زیر در صورت بروز عفونت گوش توجه داشت :
- مالیدن یا کشیدن گوش ها
- گریه بیش از حد یا بی قراری
- تب بین ۳۸ تا ۴۰ درجه سانتی گراد (نیمی از کودکان مبتلا به عفونت گوش میانی دچار تب می شوند.)
- تنفس از طریق دهان یا خرخر کردن شدید که می تواند نشان دهنده بزرگی یا التهاب لوزه سوم باشد.
- غذا نخوردن به دلیل تغییر فشار در گوش میانی هنگام بلع که باعث درد می‌شود.
جهت مشاوره مستقیم و رزرو نوبت با دکتر بهروز امیرزرگر فرم را پر کنید
عوامل موثر بر ایجاد اوتیت میانی
دکتر بهروز امیرزرگر ، بهترین جراح و فوق تخصص گوش در تهران ، موارد زیر را از مهم ترین عواملی که می تواند احتمال ابتلا به عفونت گوش میانی را افزایش دهد ، می داند :
- سن : کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله با بیشترین خطر ابتلا روبرو هستند.
- سابقه خانوادگی : عفونت گوش می تواند در خانواده هایی که سابقه ابتلا به اوتیت را دارند ، شایع باشد.
- سرماخوردگی : سرماخوردگی خطر ابتلا به عفونت گوش میانی را افزایش می دهد.
- بزرگی لوزه سوم : در کودکان بزرگی لوزه سوم می تواند باعث ایجاد اوتیت میانی شود ولی در بزرگسالان لوزه سوم اغلب تحلیل می رود و علت اوتیت نیست.
- بیماری های مزمن : بیماری هایی مانند نقص ایمنی و بیماری های مزمن تنفسی خطر ابتلا را افزایش می دهند.
- هوای آلوده و دود سیگار : آلودگی هوا و قرار گرفتن در معرض دود سیگار خطر ابتلا به اوتیت میانی را بیشتر می کند.
- آلرژی و حساسیت : اگر فرد دارای سابقه آلرژی باشه یا زیاد دچار حساسیت شود ، ممکن است بر ایجاد عفونت گوش اثرگذار باشد.
عوارض عفونت گوش میانی
در بیشتر موارد ، عفونت های گوش مشکلات بلند مدت ایجاد نمی کنند ، اما در برخی موارد ممکن است منجر به عوارض زیر شوند :
- کاهش شنوایی موقت یا تغییرات در شنوایی
- تاخیر در رشد گفتار و زبان در کودکان
- پارگی پرده گوش که معمولاً خود به خود بهبود می یابد و گاهی نیز نیاز به جراحی دارد.
- ایجاد پلاک هایی در گوش میانی که باعث چسبندگی استخوانچه ها به هم و کاهش شنوایی می شود.
- گسترش عفونت به استخوان پشت گوش (ماستوئیدیت) یا حتی پرده های اطراف مغز و نخاع (مننژیت)
عفونت گوش میانی چگونه تشخیص داده می شود ؟
پزشک معمولاً با بررسی علائم و معاینه فیزیکی ، اوتیت میانی را تشخیص می دهد. برای بررسی پرده گوش ، از دستگاه هایی مثل اتوسکوپ ، میکروسکوپ یا آندوسکوپ استفاده می شود. اگر پرده گوش ملتهب ، متورم یا قرمز باشد ، احتمال ابتلا به عفونت وجود دارد. در برخی موارد ، پزشک ممکن است تست هایی همچون تمپانومتری و آکوستیک رفلکس را به منظور بررسی وجود مایع در گوش میانی با استفاده از فشار هوا و امواج را توصیه کند.
درمان عفونت گوش میانی در بزرگسالان
در صورتی که اوتیت بعد از گذشت سه تا پنج روز خود به خود برطرف نشود ، راهکارهای درمانی زیر می تواند روند بهبود را سرعت دهد :
- استفاده از اسپری بینی تجویز شده که هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان موجود است.
- استفاده از داروهای آنتی بیوتیک ، مسکن و تب بر
- مصرف آنتی هیستامین در صورت ابتلا به عفونت گوش میانی بر اثر آلرژی
- استفاده از حوله یا پارچه گرم روی گوش
عفونت گوش میانی از بیماری های التهابی رایج است که در بسیاری از کودکان و برخی از بزرگسالان دیده می شود و نیاز به اقدام فوری برای درمان دارد. زیرا اگر درمان به موقع صورت نگیرد ، عفونت ممکن است به نواحی اطراف گوش گسترش یابد و عوارض حادتری را در پی داشته باشد.
