جراحی کلستئاتوم نوعی از عمل جراحی گوش است که برای برداشتن کلستئاتوم یا کیست اپیدرموئید گوش انجام می شود. کیست اپیدرموئید گوش نوعی بیماری التهابی گوش میانی است و در صورتی که به موقع درمان نشود ، کاهش و از بین رفتن شنوایی را به همراه خواهد داشت. در این مقاله ، به بررسی این بیماری و چگونگی درمان آن می پردازیم.
کلستئاتوم چیست ؟
کلستئاتوم که به عنوان کیست اپیدرموئید گوش نیز شناخته می شود ، عبارت است از رشد غیرطبیعی و نابجای سلول های پوستی در گوش میانی که به دلایل گوناگون رخ می دهد. این ناهنجاری نوعی از بیماری های عفونی و التهابی گوش میانی محسوب می شود که می تواند به استخوانچه های گوش میانی آسیب برساند و باعث عفونت و از دست دادن شنوایی شود. این بیماری ممکن است اعصاب حرکتی صورت ، استخوان قاعده جمجمه و مغز را هدف قرار دهد و باعث آبسه مخچه ، سرگیجه و عدم تعادل شود.
علل بروز کیست اپیدرموئید گوش
کلستئاتوم بر اثر عوامل گوناگونی ایجاد می شود که برخی از آن ها مادرزادی و ارثی و برخی دیگر غیر ارثی و اکتسابی هستند. هر یک از این عوامل که گوش میانی را مورد تهاجم قرار دهد و باعث شود سلول های پوستی به شکل نابجا در گوش میانی ایجاد شود ، کیست اپیدرموئید در گوش میانی را به همراه خواهد داشت. از جمله عوامل بروز کستئاتوم عبارتند از :
- التهاب و عفونت های مزمن و مکرر در گوش میانی
- اختلال عملکرد شیپور استاش و به داخل کشیده شدن پرده تمپان
- تروما و وارد شدن بافت پوستی به گوش میانی
- باقی ماندن اجزا و سلول های پوستی زائد از دوران جنینی
کاربردهای جراحی کلستئاتوم
جراحی کیست ایجاد شده در گوش تنها راه درمان و کمک به بازگشت شنوایی است. این نوع جراحی برای درمان مشکلات گوناگون ایجاد شده است که مهم ترین و رایج ترین آن ها در ادامه آورده شده است :
- عفونت های مکرر گوش میانی : کلستئاتوم می تواند باعث عفونت های مکرر گوش میانی شود که ممکن است به استخوانچه های گوش میانی آسیب برساند. از این رو جراحی کلستئاتوم از بروز پی در پی عفونت ها جلوگیری خواهد کرد.
- از دست دادن شنوایی : آسیب به استخوانچه های گوش میانی و حلزون گوش و از دست دادن شنوایی از جمله عوارض کیست اپیدرموئید گوش است. اما جراحی کلستئاتوم این آسیب را برطرف کرده و به بازگشت شنوایی کمک می کند.
- آسیب به ساختارهای اطراف گوش : کیست موجود در گوش ممکن است ساختارهای اطراف گوش ، مانند عصب صورت را مورد هدف قرار دهد و حرکت در آن ناحیه را دچار اختلال کند. با انجام عمل کلستئاتوم این مسئله درمان خواهد شد.
- آسیب به قاعده جمجمه و مغز : خوردگی استخوان ماستوئید و قاعده جمجمه در اثر کیست اپیدرموئید و انتشار عفونت به مغز و مخچه عوارض ناگواری مثل آبسه مغز را به همراه داشته و حتی ممکن است حیات بیمار را به مخاطره بیاندازد.
انواع جراحی کلستئاتوم
پوست و اجزای باقی مانده در گوش میانی باید از طریق جراحی حذف و برداشته شوند. جراحی حذف کیست اپیدرموئید گوش به چند روش قابل انجام است. انتخاب روش مناسب عمل بر عهده جراح است و بر اساس شدت و میزان بیماری تعیین می شود. روش های زیر رایج ترین متدهای عمل کیست اپیدرموئید گوش میانی است :
- تمپانوماستوئیدکتومی : این عمل جراحی رایج ترین نوع جراحی کلستئاتوم است. در این شیوه عمل ، جراح کلستئاتوم را از گوش میانی و ماستوئید که ناحیه استخوانی پشت گوش است ، به روش میکروسکوپیک خارج می کند.
- تمپانوپلاستی : این عمل جراحی برای ترمیم پرده گوش انجام می شود. در این روش ، جراح با ایجاد برش در کانال گوش خارجی و بالا دادن پرده تمپان به کیست مورد نظر دست می یابد. این عمل ممکن است در کنار تمپانوماستوئیدکتومی انجام شود.
- جراحی به کمک آندوسکوپ : این عمل جراحی با استفاده از یک لوله متصل به منبع نور دارای فیبر نوری انجام می شود و به جراح اجازه می دهد تا ساختارهای گوش میانی را با دقت بیشتری ببیند. ممکن است به تنهایی یا به عنوان مکمل عمل میکروسکوپیک استفاده شود.
چگونگی عمل کیست اپیدرموئید گوش میانی
در مرحله اول ، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. سپس جراح برشی در پشت گوش ایجاد می کند تا به گوش میانی و ماستوئید دسترسی پیدا کند. پس از دسترسی به گوش میانی ، کلستئاتوم را از آن خارج می کند. در صورتی که پرده گوش آسیب دیده باشد ، جراح آن را ترمیم خواهد کرد و در نهایت پس از اتمام کار ، محل برش ها با بخیه بسته می شود.
مراقبت های بعد از عمل کلستئاتوم
در طول روند بهبود بعد از عمل لازم است تا مراقبت های توصیه شده را با دقت و جدیت پیگیری کنید تا نتیجه مطلوب را در مدتی کوتاه بدست آورید. مهم ترین مراقبت های بعد از جراحی کلستئاتوم را می توان موارد زیر دانست :
پرهیز از ورود آب به گوش : مهمترین مراقبت پس از عمل ، جلوگیری از ورود آب و رطوبت به داخل گوش تا زمان ترمیم کامل پرده گوش است که معمولا حداقل یک ماه طول می کشد.
- استحمام با رعایت احتیاط : ۳ روز پس از عمل بیمار می تواند استحمام کند و جهت جلوگیری از ورود آب به گوش از پنبه آغشته به وازلین یا تتراسیکلین در کانال گوش استفاده کند و پس از حمام و برداشتن پنبه با سشوار از فاصله دور گوش را خشک کند.
- پرهیز از شنا کردن : تا ۶ هفته پس از عمل از شنا پرهیز شود.
- پرهیز از انجام کار سنگین و ورزش : تا حداقل یک ماه پس از عمل از انجام ورزش های سنگین، زور زدن ، بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت ورزشی شدید خودداری شود.
- پرهیز از باد انداختن در گوش : از باد انداختن در گوش (مثل باد کردن لپ ها جهت احساس باز شدن گوش) تا یک ماه خودداری شود.
- عطسه کردن با احتیاط : اگر عطسه ایجاد شد حتما با دهان باز باشد و از عطسه با دهان بسته و بستن دهان و بینی در زمان عطسه اکیدا خودداری شود.
- مصرف دارو : داروهای تجویز شده توسط پزشک به طور مرتب و تا یک هفته مصرف شود.
- مراجعه به پزشک : جلسات معاینه توسط جراح که به صورت منظم تعیین شده پیگیری شود تا روند بهبود مورد بررسی قرار گیرد.
- خودداری از فشار آوردن به گوش : گوش را بعد از جراحی کلستئاتوم اصلا فشار ندهید و روی گوش عمل شده نخوابید.
عوارض جراحی کلستئاتوم
لازم است تا پیش از عمل از عوارض جراحی آگاه شوید . مهم ترین عوارض جراحی کلستئاتوم که البته نادر هستند عبارتند از :
- درد
- عفونت
- خونریزی
- از دست دادن شنوایی
- آسیب به عصب صورت
- سرگیجه
- آسیب به پرده ای مغزی و عفونت مغزی
- نیاز به عمل مجدد
جراحی کلستئاتوم یک عمل جراحی پیچیده است که برای درمان مشکلات ناشی از آن و جلوگیری از عوارض بیشتر ، مانند از دست دادن شنوایی و آسیب به ساختارهای اطراف گوش ، ضروری است. اما دقت کنید که قبل از عمل جراحی ، با جراح خود در مورد خطرات و عوارض احتمالی آن صحبت کنید.
